W niniejszym artykule przedstawiamy propozycje zabaw z dziećmi i dla dzieci, u których obserwuje się specyficzne problemy z odbieraniem i przetwarzaniem bodźców dotykowych.
Zabawy dla dzieci z obronnością dotykową.
Zaobserwuj, czy dziecko samo dotyka swojego ciała. Jeśli to robi, zacznij go naśladować, robiąc dokładnie to samo, co ono. Pokaż mu, że to świetna zabawa. Spróbuj nakłonić dziecko, aby naśladowało dotykanie swojego ciała po tobie, ale nie rób tego jego ręką. Takie zabawy pokazują dziecku, że dotyk to przyjemność, że można się nim świetnie bawić.
Pokaż dziecku różne kremy, pianki i żele. Niech zobaczy, jak dotykasz ich i rozsmarowujesz po swoim ciele. Nakłoń dziecko, by spróbowało dotknąć tego co ty i posmarować sobie na ręce, ale nie rób tego jego ręką. Nie próbuj też smarować dziecku rąk, jeśli protestuje, poczekaj, aż nabierze ufności, że to jest bezpieczne i zrobi to samo.
Będąc z dzieckiem na dworze, pokaż mu, że dotykasz różnych rzeczy: ławki w parku, liści na krzewie, śniegu, piasku itp. Zachęcaj je do zrobienia tego samego, pokaż, że świetnie się przy tym bawisz. Jeśli dziecko próbuje samo czegoś dotknąć, rozpocznij zabawę w naśladowanie go, dotykajcie tego razem.
Nasyp do miski lub kuwety makaronu, fasoli, kaszy lub mąki. Włóż dłonie do miski i zachęć dziecko do zrobienia tego samego. Dotykaj, przesypuj, bierz do rąk sypkie produkty i zachęcaj dziecko do tego samego, ale nie zmuszaj.
Do kartonu lub kuwety włóż różne gąbki, ściereczki i szmatki. Postaraj się by miały różną miękkość i dawały różne odczucia dotykowe. Pokaż dziecku jak się nimi bawisz: pocieraj ręce, ściskaj je, przykładaj do twarzy itp. Nakłaniaj dziecko do dotykania tego, co jest w kartonie. Jeśli zaczyna się bawić, chwal je i naśladuj. Do bodźcowania dotykowego świetnie nadają się różne myjki, gąbki, ściereczki dostępne w sklepach a także zabawki dla zwierząt.
Latem na plaży, trawniku czy łące, ściągnij buty i pokaż dziecku jak przyjemnie jest chodzić boso. Zachęć je, by zrobiło to samo, ale nie zmuszaj, jeśli nie zechce.
Zabawy dla dzieci poszukujących bodźców dotykowych.
Z dziećmi poszukującymi wrażeń dotykowych, można bawić się w opisane wyżej zabawy. Przebieg ich będzie podobny, ale cel inny. U dzieci z obronnością dotykową, chodzi o to, by pokazać im, że dotyk jest przyjemny, bezpieczny i że nie muszą niczego dotykać, jeśli nie chcą. W przypadku dzieci poszukujących wrażeń dotykowych, zabawy te są sposobem na dostarczenie im tych wrażeń i zaspokojenie ich potrzeb. Planując zabawy dla dziecka poszukującego bodźców dotykowych, trzeba obserwować spontaniczną aktywność dziecka. Jeśli na przykład dotyka swoich ubrań, dobrze jest dostarczyć mu wielu skrawków różnych tkanin, by mogło doświadczać potrzebnych wrażeń. Dostarczanie dziecku zorganizowanych i przemyślanych bodźców dotykowych, powinno ograniczyć nadmierne ich poszukiwanie i nieprawidłowe zabawy przedmiotami, takie jak dotykanie autka, zamiast bawienia się nim..
Rozpoznawanie bodźców dotykowych.
Włóż do szmacianego woreczka kilka przedmiotów, które dziecko dobrze zna. Pokaż dziecku, co tam wkładasz lub zaproponuj, by samo coś tam włożyło. Na zmianę wyciągajcie z woreczka określone przedmioty. Włóż do środka jedną rzecz i poproś dziecko, by przez materiał, rozpoznało co to jest. Nagradzajcie się punktami, a potem je zsumujcie i ustalcie zwycięzcę zabawy.
Szukajcie określonych przedmiotów na stole w ciemnym pokoju.
Włóżcie ręce do kuwety z fasolą i sprawdźcie, kto pierwszy znajdzie zanurzony tam mały przedmiot: spinacz, guzik, monetę, zakrętkę itp.
Poproś trzecią osobę o pomoc, a ty usiądź z dzieckiem i zróbcie zawody, kto dłużej wytrzyma z zamkniętymi oczami i uda mu się posegregować więcej rzeczy bez patrzenia. Osoba trzecia mówi „start” i patrzy, kto pierwszy otworzy oczy. W tym czasie, ty i dziecko wykonujecie proste czynności: segregujecie sztućce, oddzielacie małe klocki od dużych, na zmianę rozpoznajecie owoce itp. Większość dzieci nie lubi zamykać oczu, dlatego warto do zabawy wprowadzić element rywalizacji.
autor Małgorzata Gruszka terapeuta SI
Podstawowe zasady diagnozy i terapii integracji sensorycznej
