Mnożenie to jedna z czterech podstawowych operacji matematycznych. Uczymy się go już w młodszych klasach szkoły podstawowej, najpierw korzystając z tabliczki mnożenia, a później poznając mnożenie pisemne. Dziś wyjaśnię, czym ono jest i jak krok po kroku wykonać mnożenie pisemne przez liczbę jednocyfrową.
Co to znaczy „pisemnie”?
Mnożenie pisemne to sposób zapisywania działań w kolumnach – tak, aby łatwo było obliczyć nawet większe liczby.
Dzięki temu nie musimy wszystkiego liczyć w pamięci – wystarczy znać tabliczkę mnożenia i wiedzieć, co zrobić, gdy wynik przekracza 10.
Co to znaczy „liczba jednocyfrowa”?
Liczba jednocyfrowa to taka, która ma tylko jedną cyfrę – czyli od 1 do 9.
Przykłady: 2, 5, 7, 9.
Gdy mnożymy przez liczbę jednocyfrową, oznacza to, że nasz mnożnik ma jedną cyfrę.
🧮 Jak zapisujemy mnożenie pisemne?
Mnożenie pisemne polega na zapisaniu liczb jedna pod drugą, tak aby cyfry jedności, dziesiątek i setek znajdowały się w odpowiednich kolumnach. Dzięki temu możemy dokładnie i bez pomyłek wykonać działanie krok po kroku.
UWAGA! Jeśli liczbę wielocyfrową mnożymy przez jednocyfrową to liczba jednocyfrowa (mnożnik) powinna być zapisana na pozycji jedności czyli pod cyfrą jedności w liczbie wielocyfrowej.
🧩 Dlaczego ważne jest zrozumienie pojęć: jedności, dziesiątki, setki?
Aby poprawnie zapisać i wykonać mnożenie pisemne, dziecko musi rozumieć, co oznacza każda cyfra w liczbie.
🔹 Jedności (J)
To najmniejsze elementy – pojedyncze sztuki.
W liczbie 243 jedności to 3.
🔹 Dziesiątki (D)
To grupy po dziesięć jedności.
W liczbie 243 dziesiątki to 4 (czyli 40).
🔹 Setki (S)
To grupy po dziesięć dziesiątek, czyli sto.
W liczbie 243 setki to 2 (czyli 200).
Kiedy dziecko rozumie te pojęcia, łatwiej mu:
-
ustawić cyfry w kolumnach,
-
przenosić dziesiątki przy obliczeniach,
-
zrozumieć wartość każdej cyfry w liczbie.
Więcej informacji o setkach, dziesiątkach, jednościach znajdziesz >>>
🧩 Mnożenie pisemne 243×3?
Mnożenie pisemne wykonujemy od prawej do lewej, zaczynając od jedności:
-
3 × 3 = 9 → zapisujemy 9,
-
3 × 4 = 12 → zapisujemy 2, a 1 przenosimy dalej do kolumny setek.
-
3 × 2 = 6, dodajemy przeniesione 1 → 7.
- WYNIK: 729
Zapraszamy do pobrania 7 kart pracy które dokłanie krok po kroku wyjaśnią zasady mnożenia pisemnego liczby wielocyfrowej przez liczbę jednocyfrową.
Co warto zapamiętać?
✅ Mnożymy od prawej strony (od jedności).
✅ Gdy wynik przekracza 9, cyfrę jedności zapisujemy, a dziesiątki przenosimy dalej.
✅ Zachowujemy porządek w zapisie – każda cyfra w swojej kolumnie (jedności pod jednościami, dziesiątki pod dziesiątkami itd.).
Czym różni się mnożenie pisemne od zwykłego?
Zwykłe mnożenie (np. 6 × 4 = 24) wykonujemy w głowie lub zapisujemy w jednym wierszu.
Mnożenie pisemne przydaje się, gdy liczby są większe – np. 527 × 8 – bo wtedy łatwo się pomylić, licząc w pamięci.
Największe trudności w mnożeniu pisemnym mają dzieci, które:
-
nie rozumieją struktury liczby (jedności, dziesiątki, setki),
-
mają kłopot z planowaniem kolejnych kroków,
-
nie znają dobrze tabliczki mnożenia,
-
mają trudności wzrokowo-przestrzenne lub zaburzenia koncentracji.
Dlatego naukę mnożenia pisemnego warto opierać nie tylko na schemacie, ale przede wszystkim na zrozumieniu i działaniu konkretnym – z pomocą klocków, liczmanów, kart i ćwiczeń w kolumnach.
