Jak rozwija się u dziecka integracja sensoryczna? Integracja sensoryczna rozwija się u dziecka przechodząc kolejno kilka poziomów. Dokładny przebieg rozwoju integracji zmysłów został opisany w publikacjach Violet F. Maas i A. J. Ayres.

Podstawą rozwoju integracji sensorycznej jest prawidłowe odbieranie wrażeń zmysłowych. Rozwój umiejętności odbierania wrażeń dotykowych, proprioceptywnych, równoważnych oraz wzrokowych, słuchowych, węchowych i smakowych, jest pierwszym etapem dojrzewania sensorycznego. Bez tej umiejętności kolejne etapy nie przebiegają prawidłowo i nie dochodzi do opanowania przez dziecko planowania sensorycznego, czyli umiejętności pełnego panowania nad ciałem i jego ruchami. Kolejnym etapem rozwoju integracji sensorycznej jest rozwój precyzyjnych ruchów, zwanych motoryką małą oraz nauka lepszego i bardziej precyzyjnego różnicowania wrażeń i odczuć zmysłowych. Na tym poziomie jedna strona ciała zaczyna być dominująca. U większości dzieci jest to strona prawa. Dominacja strony lewej nie jest niczym niepokojącym ani nieprawidłowym. Wymienione wyżej umiejętności potrzebne są dziecku, które rozpoczyna edukację szkolną. Integracja zmysłów jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania w szkole: skupienia na lekcjach, czytania, odwzorowywania z tablicy, pisania, samodzielnej pracy, uwagi i myślenia.

Nieprawidłowy przebieg rozwoju integracji zmysłów, nie zawsze leży u źródeł szkolnych problemów dziecka. ale w wielu wypadkach tak właśnie się dzieje. Zaburzona integracja sensoryczna powoduje specyficzne trudności u dzieci z wysokim IQ. Są to dzieci, które powinny sobie ze wszystkim świetnie radzić, a nie radzą sobie, bo mają problemy, których nikt wcześniej nie rozpoznał.

Diagnozowanie dzieci pod względem integracji sensorycznej.

Nikt nie zdiagnozuje dziecka pod względem problemów z integracją zmysłów, jeśli problemów tych nie zauważą jego rodzice. Problemy tego typu można rozpoznać po tym, że dziecko zachowuje się specyficznie i inaczej niż jego rówieśnicy. Dzieci z problemami SI poszukują w swoim otoczeniu określonych doznań zmysłowych. Koncentrują się bardziej na tym by coś poczuć, niż zrobić. Zamiast używać zabawek zgodnie z ich przeznaczeniem, dotykają ich, głaszczą, naciskają, drapią itp. Ruchy ich są niezgrabne, często potykają się i wpadają na przeszkody. Rysując dziurawią kartki, a bawiąc się niechcący niszczą zabawki. Poziom ich ruchliwości jest znacznie wyższy lub niższy od tego, jaki prezentują inne dzieci. Przyjmują dziwaczne pozycje ciała, boją się rzeczy, które nie niepokoją ich rówieśników, np. mycia włosów, czesania, wycierania pleców itp. Tego typu zachowania mogą świadczyć o tym, że dziecko odbiera wrażenia zmysłowe inaczej niż inni ludzie. Problemy w zakresie integracji sensorycznej utrudniają funkcjonowanie dzieciom bardzo inteligentnym. Tym bardziej jest im z nimi trudno, gdyż uświadamiają sobie swoje braki, ale nie potrafią znaleźć ich przyczyny, ani dać sobie z nimi rady. Dzieci takie nie mają wpływu nad zmieniającą się nagle potrzebą aktywności, nie radzą sobie z lękiem i nieprzyjemnymi odczuciami, jakie budzą w nich niektóre bodźce zewnętrzne. Z powodu kłopotów, z którymi sobie nie radzą, wycofują się, stają się nieobecne lub często wpadają w złość. Problemy z integracją zmysłów mogą dać o sobie znać bardzo wcześnie. Najczęściej jednak uwidaczniają się wówczas, gdy dziecko idzie do przedszkola lub szkoły. Im wcześniej się je zauważy, tym lepiej.

Specjalistyczna diagnoza SI.

Diagnozę w zakresie integracji sensorycznej przeprowadza terapeuta posiadający odpowiedni certyfikat. Przed udaniem się na spotkanie ze specjalistą, dobrze jest wynotować sobie wszystkie zachowania dziecka, które skłoniły Państwa do sięgnięcia po pomoc. Państwa obserwacje i informacje są bardzo ważne. Terapeuta nie jest w stanie zobaczyć wszystkiego. Poza tym wizyta w gabinecie jest specyficzną sytuacją, w której dziecko może zachowywać się inaczej niż w swoim środowisku. Pełna diagnoza SI składa się z trzech etapów: wywiadu z rodzicami, obserwowania dziecka i przeprowadzenia badania specjalistycznymi południowokalifornijskimi testami integracji sensorycznej. Testy te umożliwiają dokładne określenie jak przebiega odbiór i przetwarzanie informacji pochodzących z układu dotykowego, proprioceptywnego i równoważnego. Na ich podstawie terapeuta rozpoznaje umiejętności dziecka w zakresie planowania motorycznego, orientacji w ciele, wykonywania precyzyjnych ruchów i ich koordynacji ze wzrokiem. Po ustaleniu skąd biorą się poszczególne trudności dziecka, terapeuta układa indywidualny plan terapii.

Pomoc terapeutyczna dla dziecka z problemami w zakresie integracji sensorycznej.

Do terapeutycznych zajęć SI potrzebne są pomieszczenia z odpowiednim wyposażeniem. Stymulacja poszczególnych zmysłów odbywa się na różnego rodzaju piłkach, materacach, klinach, walcach, zjeżdżalniach, platformach, i huśtawkach. Wszystkie aktywności proponowane dziecku są dobrane specjalnie dla jego potrzeb. Terapia SI polega na stopniowym udoskonalaniu tego, co wymaga poprawy. Dzieci uczą się prawidłowego różnicowania bodźców, planowania ruchów ciała, zaczynają akceptować wrażenia, których wcześniej unikały, bardziej rozumieją to co się z nimi dzieje i lepiej sobie z tym radzą.

Dzieci przychodzą na takie zajęcia mniej więcej dwa razy na tydzień. Czas całej terapii może obejmować kilka miesięcy lub lat.

Zajęcia z terapeutą dają wiele pożądanych efektów. Dzieci nadpobudliwe stają się spokojniejsze, a te, które unikały ruchu, przestają się go obawiać. Zmniejsza się intensywność poszukiwania specyficznych wrażeń lub unikania tych, które konieczne są do prawidłowego rozwoju. Oddziaływania terapeutyczne w przyjaznym i bezpiecznym otoczeniu sprzyjają łagodzeniu emocjonalnych konsekwencji problemów niezrozumiałych przedtem dla dziecka i jego otoczenia.

autor Małgorzata Gruszka terapeuta SI

Więcej informacji znajdziesz również:

Zmysł równowagi a integracja sensoryczna.