W starej, przedwojennej książce poświęconej zabawom dla dzieci znalazłam taki oto tekst:, „Kiedy trzeba znaleźć jednostkę lub partję do rozpoczęcia zabawy (gry), najlepiej zarządzić losowanie”. I dalej widniał tekst znanej nam wszystkim wyliczanki: Entliczki, pentliczki, czerwone stoliczki, Na kogo wypadnie na tego bęc.
Stąd też wiemy, jakie było ich pierwotne przeznaczenie, służyły do losowania podobnie jak orzeł czy reszka. W moich dziecięcych wspomnieniach, wyliczanki były istotnym elementem dziecięcej, podwórkowej zabawy. Zazwyczaj jedno dziecko stawało w środku kręgu i palcem wskazującym w takt wymawianej wyliczanki wskazywało po kolei dzieci. Na kogo wypadły ostatnie słowa wyliczanki ten odpadał z zabawy.
Wyliczanki to prosty, a jednocześnie niezwykle wartościowy element dzieciństwa, który odgrywa istotną rolę w rozwoju najmłodszych. Chociaż mogą wydawać się tylko formą zabawy, w rzeczywistości niosą ze sobą wiele korzyści. Rytmiczne rymowanki pomagają dzieciom nie tylko bawić się, ale także rozwijać umiejętności społeczne, językowe i matematyczne.
Jedną z najważniejszych zalet wyliczanek jest ich wpływ na rozwój języka. Poprzez powtarzanie rymowanych fraz, dzieci uczą się dźwięków i rytmu mowy, co jest kluczowe dla późniejszej nauki czytania i pisania. Rytmika i rymy pomagają zrozumieć strukturę języka, a także rozpoznawać i tworzyć słowa. Dzieci w sposób naturalny uczą się nowych wyrazów oraz sposobu ich używania w kontekście. Wyliczanki mają również wyjątkowy wpływ na rozwój fonologiczny, czyli umiejętność rozróżniania dźwięków mowy. To kluczowa kompetencja, która przygotowuje maluchy do nauki liter i ich brzmienia, co jest fundamentalnym krokiem w nauce czytania.
Choć na pierwszy rzut oka wyliczanki mogą nie mieć wiele wspólnego z matematyką, w rzeczywistości wprowadzają dzieci w świat liczb. Przez powtarzanie sekwencji i liczenie, maluchy rozwijają podstawowe umiejętności matematyczne. Wyliczanki z liczbami pomagają zrozumieć koncepcję liczenia, porównywania ilości i wprowadzenia do bardziej złożonych działań matematycznych w przyszłości.
Wyliczanki są częścią dziedzictwa kulturowego, które przekazywane jest z pokolenia na pokolenie. Wspólne recytowanie rymowanek może stać się sposobem na budowanie relacji między dziećmi a dorosłymi, zwłaszcza dziadkami, którzy często pamiętają wyliczanki z własnego dzieciństwa. To nie tylko forma zabawy, ale także budowanie więzi i wspólnego czasu spędzanego na śmiechu i radości.
Jeden ,dwa, jeden, dwa,
pewna pani miała psa.
Trzy i cztery, trzy i cztery,
pies ten dziwne miał maniery.
Pięć i sześć, pięć i sześć,
pies ten kości nie chciał jeść.
Siedem, osiem, siedem, osiem,
wciąż o lody tylko prosił.
Dziewięć, dziesięć, dziewięć, dziesięć,
kto te lody mu przyniesie?
Może ja, może Ty?
Licz od nowa: raz, dwa, trzy!
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni jeszcze mniejsza,
Ale za to zaradniejsza.
Ene due rabe,
bocian połknął żabę,
a później Chińczyka,
co z tego wynika,
raz, dwa, trzy, wychodź ty.
Wpadła Bomba do piwnicy
napisała na tablicy
ES O ES głupi pies
Jeden Oblał się benzyną
Drugi dostał w łeb cytryną
a trzeciego gonią psy
I wypadniesz Raz Dwa Trzy
Za żelazne drzwi numer Sto Dwadzieścia Trzy
Trumf, trumf misia bela.
Misia asia konfacela.
Misia a, misia be,
misia asia
konface.
Aniołek Fijołek Różna Bez
Konwalia Balia Wściekły Pies
Entliczek – pentliczek,
czerwony stoliczek,
na kogo wypadnie,
na tego – bęc!
Pałka zapałka dwa kije, kto się nie chowa ten kryje.
